Gatunki kawy

Kawowiec jest to roślina należąca do rodziny marzanowatych. Znanych jest około 500 rodzajów i ponad 600 odmian. Najważniejsze są z nich to COFFEA ARABICA i COFFEA ROBUSTA, które stanowią 99% powierzchni plantacji kawy. Do produkcji wykorzystywane są także COFFEA LIBERIA i COFFEA EXCELSA, które mają jednak małe znaczenie. Kawowce są to krzewy bądź małe drzewa rosnące i uprawiane głównie w klimacie subtropikalnym Afryki, Ameryki Środkowej i Południowej oraz południowej Azji. Nasiona roślin są dla wielu krajów kluczowym artykułem eksportowym, a w skali świata drugim po ropie produktem w handlu międzynarodowym. Na całym globie zbiera się kawę z 15 milionów drzewek na łącznym obszarze 10 milionów hektarów pól uprawnych. Zbiór z jednego hektara to ponad 550 kg surowych ziaren. Rocznie zostaje wyprodukowanych od 85 do 115 milionów 60 kilogramowych worków kawy.

COFFEA ARABICA – ARABIKA, KAWA GÓRSKA.

Uprawa arabiki stanowi 70% światowej produkcji kawy. Sądzi się, że kawa arabska to pierwszy gatunek kawy uprawiany przez ludzi w południowo-zachodniej Arabii od ponad 1000 lat. Uważana jest, pomimo mniejszej zawartości kofeiny, za gatunek kawy o lepszej jakości ziaren niż robusta, ze względu na harmonijny i równomierny smak. Wymogi upraw tego krzewu to stabilny klimat, staranna pielęgnacja oraz umiejscowienie na wysokościach od 600÷2000m n.p.m. Uprawiana jest w całej Afryce, Ameryce Południowej i południowej Azji.

COFFEA CANEPHORA – ROBUSTA, KAWA KOSZYKOWA.

Robusta to gatunek kawy pochodzący z zachodniej Afryki. Udział robusty w światowej produkcji wynosi prawie 30% i ma tendencję zwyżkową. Jest to gatunek odporniejszy na choroby i szkodniki, jednak wrażliwszy na zimno. Jest on także łatwiejszy w uprawie, a więc tańszy w produkcji. Robusta zawiera ponad dwa razy więcej kofeiny niż Arabika oraz ma bardziej gorzki smak. Stosuje się ja głównie do produkcji kaw rozpuszczalnych oraz w mieszankach espresso dla uzyskania charakterystycznej kremowej pianki. Robustę uprawia się na plantacjach na terenach równinnych lub wyższych partiach do 600 m n.p.m.

Aby uzyskać korzystne cechy obu wyżej wymienionych gatunków kaw, czyli wysoką jakość ziaren oraz odporność na wszelkie choroby, skrzyżowano kawę arabską oraz kawę koszykową i uzyskano ARABIKA ROBUSTA – kawę arabustę. Produkowana jest ona w 70 krajach, spośród których 50 ją eksportuje. Inne uprawiane gatunki kawa liberyjska COFFEA LIBERICA, oraz kawa wyniosła COFFEA EXCELSA, które pochodzą one z przyrównikowej części Afryki. Jednakże procent ich upraw jest znikomy.

#	Coffea Arabica	Coffea Canephora (Robusta)
Czas dojrzewania	6÷8 miesięcy	9÷11 miesięcy
Kwitnienie	po opadach deszczu	nieregularnie
Warunki klimatyczne	śr. temp roczna 15÷24°C, opady roczne 1500÷2000 mm	śr. temp roczna 24÷30°C, opady roczne 2000÷3000 mm
Wysokość upraw	600÷2100 m n.p.m.	do 600 m n.p.m.
Podatność na choroby	wrażliwa	odporna
Zawartość kofeiny	0,8÷1,7%	1,6÷4%